ŋi

[motion particle]

MOVE or ŋi marks motion in place, or internal motion (moving one’s limbs, breathing, etc.). It is also used to mark identity, attribution, and location of an animate nouns.

Examples

[#80] Dinda yutoza tesi kalanen liŋinahido vene zeninen diŋi, liya lisataza nara mururazi.”
[di=nda yutu=za tesi kala=nen li=ŋi=na=hi=du vene zeni=nen di=ŋi li=ya li=sata=za nara muru=ra=zi]

[#21] Elekenda ureya lohoya nenenda ŋono takaka ŋeŋeza keŋikeŋime.
[eleke=nda uri=ya loho=ya nene=nda ŋono takaka ŋe=ŋi=za keŋikeŋi=me]

[#67] Goleza nara kumu saŋiye, saya kuŋinen zase ŋiri kegeveme.
[goli=za nara kumu sa=ŋi=yi sa=ya kuŋi=nen za=se ŋiri kegeve=me]

[#68] Goleza venendanen saŋiyinda sanda laka azis lenese.
[goli=za venenda=nen sa=ŋi=yi=nda sa=nda laka azi=s lene=se]

[#44] Govogovo koyonen ŋaŋitohi.
[govogovo koyo=nen ŋa=ŋi=to=hi]

[#4] Kideya evi, “La! Soronen kidi liŋi!”
[kidi=ya e=vi la! soro=nen kidi li=ŋi]

[#18] Kideya rusuve, “Ŋeya piŋive, soronen kidi liŋi.”
[kidi=ya rusu=vi ŋe=ya piŋi=vi soro=nen kidi li=ŋi]

[#123] Kines yenda durondas uduriza ŋera neneno, namas eri neneŋiza bolono.
[kini=s yele -na duronda=s uduri=za ŋe=ra nene=no nama=s eri nene=ŋi=za bolo=no]

[#112] Korodo rondonen sovoŋe, "Ikaro, aŋene tonoza direhe.
[koro=du rondo=nen sovo=ŋi Ikaro aŋene tono=za di=ra=hi]

[#45] Lidu gehevanen ŋaŋinahi.”
[li=du geheva=nen ŋa=ŋi=na=hi]

[#2] Likasaya soronen ŋeŋihe kidilo, sadu sorove, “U! Soronen kidi diŋi?”
[li=kasa=ya soro=nen ŋe=ŋi=hi kidi=lo sa=du soro=vi u! soro=nen kidi di=ŋi]

[#48] Linda tili arenda tili bese saŋi.
[li=nda tili ari=nda tili bese sa=ŋi]

[#99] Lirenda sarazidu goleza samas etede kuŋino, poboho ebeveŋi baŋibaŋi.
[liri=nda sa=ra=zi=du goli=za sama=s etede kuŋi=no poboho ebeve=ŋi baŋibaŋi]

[#43] Liya nadu evi, “Ŋaŋitohi.
[li=ya na=du e=vi ŋa=ŋi=to=hi]

[#61] Maras lira, muros dahidahi liŋi, lidurunulona.
[mara=s li=ra muru=s dahidahi li=ŋi li=durunu=lo=na]

[#84] Mede yaha satas ŋelona luŋido zenizeni kumu runuŋe.
[mede yaha sata=s ŋe=lo=na luŋi=du zenizeni kumu runu=ŋi]

[#35] Moronen muros dahidahi liŋiye, uri erenano.
[moro=nen muru=s dahidahi li=ŋi=yi uri eri -na=no]

[#22] Narunos mede banas dahidahi ŋeŋi keneno.
[na=runu=s mede bana=s dahidahi ŋe=ŋi kene=no]

[#31] Nenenda ŋono takaka elekenda uriŋe kodu.
[nene=nda ŋono takaka eleke=nda uri=ŋi kodu]

[#14] Nurunen Peyaŋina, naŋakadu sama dimidimi sarana.
[nuru=nen Peya=ŋi=na na=ŋaka=du sama dimidimi sa=ra=na]

[#95] Pezes yalata zara Nuvu sazarudu luŋi sareŋe.
[pezi=s yalata za=ra Nuvu sazaru=du luŋi sara=ŋi]

[#34] Poto liŋiye, muros dahidahi liŋi, morono.
[poto li=ŋi=yi muru=s dahidahi li=ŋi moro=no]

[#54] Sadu gehevanen yaŋi!”
[sa=du geheva=nen ya=ŋi]

[#25] Sama ŋono seleve, sama ŋono kalave, mede banas dahidahi keneŋiyi baŋibaŋi.
[sama ŋono sele=vi sama ŋono kala=vi mede bana=s dahidahi kene=ŋi=yi baŋibaŋi]

[#52] Saya nadu evi, “Linda laki koyo yeleŋe.
[sa=ya na=du e=vi li=nda laki koyo yele=ŋi]

[#12] Saya ranarana sekoteŋe, sadurunu atada hape baŋibaŋi.
[sa=ya ranarana sekota=ŋi sa=durunu atada ha=pe baŋibaŋi]

[#146] Saya ranarana sekoteŋe.
[sa=ya ranarana sekota=ŋi]

[#108] Seresere koro Ikaroŋi, sovoya zame kegevedu sarunuŋi.
[seresere koro Ikaro=ŋi sovo=ya za=me kegeve=du sa=runu=ŋi]

[#129] Soronen andatepe sovoŋe, alas sovo sape, "Ikaro, zosos diŋi? Zosodo lirunuŋi?"
[soro=nen andatepe sovo=ŋi ala=s sovo sa=pe Ikaro zoso=s di=ŋi zoso=du li=runu=ŋi]

[#111] Sotos pesize tininiranda uraŋireŋes nene yalono zoŋi ŋandanen Dedaloŋi.
[soto=s pesize tinini=ra=nda uraŋiraŋi=s nene yalono zo=ŋi ŋanda=nen Dedalo=ŋi]

[#1] Tili lonos kini ŋamaza lireye, soronen ŋeŋihe kides libana ikanda liye irato baŋibaŋi.
[tili lono=s kini ŋama=za li=ra=yi soro=nen ŋe=ŋi=hi kidi=s li=bana i=ka=nda liye i=ra=to baŋibaŋi]

[#121] Tuvonda atuvuza tuturadu Dedaloŋi.
[tuvu=nda atuvu=za tutu=ra=du Dedalo=ŋi]

[#66] Yendanen nikevas saŋiyihi, saya namanen ŋiri kegevemeyizeza namas zeninoheza samas delino.
[yele -na=nen nikeva=s sa=ŋi=yi=hi sa=ya nama=nen ŋiri kegeve=me=yi=zi=za nama=s zeni=no=hi=za sama=s deli=no]

[#120] Zaŋi tinininen udures sovolona.
[za=ŋi tinini=nen uduri=s sovo=lo=na]

[#122] Zoŋi ŋandanen uduriza sara, koronda ŋandas saruno iride hareye.
[zo=ŋi ŋanda=nen uduri=za sa=ra koro=nda ŋanda=s sa=runu iride ha=ra=yi]

[#23] Ŋeya mede bananda pezes keneradu kehimehi, ŋono takaka saŋihe.
[ŋe=ya mede bana=nda pezi=s kene=ra=du kehi=me=hi ŋono takaka sa=ŋi=hi]

[#65] Ŋono alaza yendanen nikevas saŋiyinda samas etede piŋimeyi, pezes sara kodu, venendanen saŋena.
[ŋono ala=za yele -na=nen nikeva=s sa=ŋi=yi=nda sama=s etede piŋi=me=yi pezi=s sa=ra kodu venenda=nen sa=ŋi=na]

[#33] Ŋono poto liŋi, yatayatavadu lira.
[ŋono poto li=ŋi yatayatava=du li=ra]

[#97] Ŋono tili lonos goligoleza liri Keretas maranda ŋono pezes ŋera Dedaloŋi.
[ŋono tili lono=s goligoli=za liri Kereta=s mara=nda ŋono pezi=s ŋe=ra Dedalo=ŋi]

[#77] “Dinda yutoza tesi kalanen liŋinahi?”
[di=nda yutu=za tesi kala=nen li=ŋi=na=hi]

[#78] “Kalanen liŋizidu viri yutuse.”
[kala=nen li=ŋi=zi=du viri yutu=se]

HOME